فیوز محافظ جان چیست و چه کاربردهایی دارد
استفاده از نیروی برق در کلیه زمینه های زندگی انسانی به چشم می خورد و یکی از انرژی های جدایی ناپذیر در حیات افراد بشر می باشد. امروزه به هرجا که نگاه کنید اثری از برق و تجهیزات و دستگاه های برقی را می توانید مشاهده کنید. نبودن این انرژی به معنای فلج شدن زندگی مدرن انسانی و کل صنعت ساخته دست او می باشد. لذا همانطور که می دانیم با وجود مزیت های فراوان برق و الکتریسته، معایب و مضراتی نیز دارد و می تواند موجب صدمه دیدن و یا ایجاد برخی سوانح گردد. در این مقاله به بررسی و توضیح کلید محافظ جان و کاربرد های آن می پردازیم.
درساخت دستگاه های و تجهیزات برقی سعی برآن شده است که تمام موارد مربوط به ایمنی رعایت شود و در بخش بدنه و تماس مستقیم با نفرات از مواد و متریال هایی استفاده گردد که عایق الکتریکی باشند. یا در از راه های دیگری همچون افزودن سیستم های محافظتی به لوازم و دستگاه ها بهره گرفته می شود. در صنایع که احتمال بیشتری برای وقوع اتفاقات وجود دارد پیش بینی های مختلفی انجام می گیرد. عایق بندی دستگاه ها و استفاده از تجهیزات ضد الکتریسته، برخی از روش های رعایت ایمنی می باشند.
با توسعه و پیشرفت های صورت گرفته در تکنولوژی، کلیدها و فیوزهای محافظتی خاصی تولید و مورد مصرف قرار می گیرند که توانایی بالایی در عکس العمل نشان دادن به هر گونه اختلال در جریان رفت و برگشت برق نشان داده و موجب قطع سریع جریان می شوند.
کلید محافظ جان چیست؟
کلید حافظ جان یکی از دستگاه های ایمنی است که بر روی وسایل و تجهیزات برقی نصب می گردد و چنانچه مشکلی در جریان های برقی وجود داشته باشد آن قطع می نماید. کلید محافظ جان با مقایسه جریان برق سیم های رفت و برگشت باهم، چنانچه اختلافی میان این دو جریان به هر دلیلی به وجود آید مدار برق را قطع می نماید. در یک مدار الکتریکی عادی جریان رفت با جریان برگشتی یکسان خواهند بود. وجود اختلاف بین سیم نول و فاز می تواند به دلیل اتصال بدنه قسمتی از دستگاه الکتریکی بوده که جریان برق به جای بازگشت به سیم نول در اصطلاح نشت پیدا کرده است.
این جریان های نشتی برقی می توانند یکی از عوامل برق گرفتگی و یا ایجاد آتش سوزی ها باشند. این جریانات نشتی برقی به قدری ضعیف می باشند که توسط شبکه برقی مشخص نمی شود اما کلید محافظ جان می تواند آنها را تشخیص داده و در چند صدم ثانیه مدار برقی را قطع نماید. اتصالات بدنه دستگاه می تواند در تماس مستقیم فرد با بدنه آن سبب برق گرفتگی در افراد گردد. اما کلیدهای محافظ جان به شکلی طراحی شده اند که قبل از هر گونه آسیب دیدن فرد موجب قطع برق دستگاه می شود.
انواع کلید محافظ جان
کلیدهای محافظ جان که براساس اختلاف مقدار جریان های رفت و برگشتی کار می کنند در اصطلاح به کلید RCD یا Residual- Current Device معروف می باشند از مزیت های عمده این کلیدها سرعت عمل بالای آنها می باشد. کلید محافظ جان RCD در تمام مدت زمان کنترل و نظارت لازم را بر روی مدار دارد تا چنانچه نشتی بروز دهد سریعا وارد عمل شده و جریان برق را قطع نماید. این کلیدها براساس کاربرد آنها در حیطه جریانی مختلف دسته بندی می گردند.
- کلیدهایی با حساسیت بالا با علامت اختصاری HS که برای محدود جریانی 6-10-30 میلی آمپر بوده و برای محافظت از تماس مستقیم و محافظ جان عمل می نمایند.
- کلیدهایی با حساسیت متوسط یا MS که در بازه جریانی 100-300-500-1000 میلی آمپر فعال بوده و برای جلوگیری از آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرند.
- کلیده هایی با حساسیت کم LS که در حیطه جریانی 3-10-30 آمپر فعال بوده و عموما برای حفاظت از انواع ماشین آلات کاربرد دارند.
نکته قابل ذکر در مورد انواع کلید محافظ جان این که به طور کلی این دستگاه ها را براساس میزان حساسیت آنها به دو دسته کلی از نوع خانگی و صنعتی تفکیک می نمایند. اگر میزان حساسیت این کلیدها تا 30 میلی آمپر باشد این نوع کلید به عنوان محافظ جان عمل نموده برای کاربری در خانه می باشد و چنانچه حساسیت کلید بالاتر از 30 میلی آمپر باشد از کلید برای حفاظت از دستگاه ها و تجهیزات صنعتی استفاده میگردد. با انتخاب صحیح از المان های حفاظتی و کاربرد کلیدهای محافظ نشتی جریان برق یا همان کلیدهای محافظ جان می توان از بوجود آمدن حوادث ناشی از اتصالات و نشت برق جلوگیری به عمل آورد.
کاربردهای کلید محافظ جان
این کلیدهای امنیتی که با تشخیص نشت جریان برق در تجهیزات و سیستم های الکتریکی خانگی و یا صنعتی جریان مدار برق را قطع می کنند از حوادث احتمالی پیش گیری می نمایند. کلیدهای محافظ جان این توانایی و سرعت عمل دارند که قبل از آسیب رسیدن به شخص در اثرتماس با وسایل برقی، آن را قطع نمایند. تشخیص نشتی برق توسط این کلیدها از بروز آتش سوزی و برق گرفتگی ممانعت می نماید. وقتی برق توسط کلید محافظ جان قطع می گردد نشان دهنده وجود نشتی در وسایل برقی یا مدار وسیم کشی ساختمان می باشد.