نقش بی متال در تابلو برق دیدگاه بگذارید
نقش بی متال در تابلو برق
امروزه در ساخت بیشتر تجهیزات از محفظه ای بعنوان تابلو برق استفاده می شود که نقش آن پیشگیری از نشتی جریان، حفاظت از تجهیزات و لوازم داخلی تابلو در برابر عواملی نظیر باد، باران و .. است؛ همچنین از انتقال شوک الکتریکی به کاربر جلوگیری می کند. استفاده از بی متال در تابلو برق بسیار حائز اهمیت بوده و ما در این مقاله نقش این قطعه مهم و کاربردی در تابلو برق را شرح خواهیم داد، اما ابتدا به تعریف بی متال می پردازیم.
بی متال چیست؟
وسیله ای جهت محافظت از موتورهای الکتریکی در برابر بار اضافه است که از دو فلز غیرهمجنس تشکیل شده و این دو فلز معمولاً باید ضریب انبساط متفاوتی داشته و در یک سطح به هم پیوند بخورند. به بی متال، رله حرارتی نیز گفته می شود. جهت تولید آن دو فلز را بصورت گرم و با غلطک به هم جوش می زنند تا حالت یک تکه ای داشته باشد؛ هنگامی که جریان از بی متال عبور می کند این دو فلز گرم شده و افزایش طول پیدا می کند. در صورتی که یکی از فلزات ضریب انبساط بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد هر دو فلز با یکدیگر به طرف فلزی خم خواهند شد که ضریب انبساط طولی آن کمتر بوده و نتیجه آن باز شدن مسیر عبور جریان کنتاکت ها و قطع شدن مدار است.
نقش بی متال در تابلو برق چیست؟
بی متال ها در تابلو برق نقش مهمی دارند و در برابر خطاهای احتمالی و خطرات همانند محافظ عمل نموده و با کنترل جریان از آسیب دیدن موتورهای الکتریکی پیشگیری می کنند؛ به همین دلیل به آن رله حفاظتی نیز گفته می شود. بی متال از قطعاتی است که در تابلو برق دستگاههایی مانند هیترهای کابینتی بکار رفته است و بطور کلی از اجزای مختلفی تشکیل شده که در ذیل آورده شده اند:
اجزای کاربردی در بی متال یا رله حرارتی
- تیغه های اتصال به کنتاکتور: شاخک های بالای بی متال
- ترمینال مشترک مدار فرمان
- ترمینال متصل شده به کابل موتور
- زبانه یا پیچ جهت تنظیم جریان: وظیفه تنظیم جریان برحسب شدت جریان نامی الکتروموتور که بر روی پلاک درج شده است، تنظیم بی متال باید مطابق با مشخصات موتوری که قصد محافظت از آن را دارید صورت بگیرد.
- دارای پیچ جهت تغییر وضعیت: در دو حالت دستی و اتوماتیک
- ترمینال مخصوص باز و بسته کردن مدار فرمان
- دارای دکمه برگشت وضعیت: برای بازگرداندن دوباره بی متال به مدار
چگونگی عملکرد
بی متال یا رله حرارتی دارای تیغه هایی است که سیم جریان چند حلقه ای پیرامون تیغه ها را فرا گرفته و اگر جریان اضافه بار وجود داشت هادی ها گرم می شوند تا حرارت ناشی از آن به بی متال برسد و این عامل سبب خم شدن تیغه ها می گردد. در این مرحله هر بی متال به یک اهرم فشار وارد نموده و عملیات اهرم و جابجایی آن آغاز می گردد که با جابجایی آن میکروسوئیچی که دارای کنتاکت های تبدیل باز و بسته است تغییر وضعیت داده و اقدام به قطع مدار فرمان می کند.
اغلب اوقات عملکرد این قطعه با اختلال مواجه شده و کند عمل می کند یا جرقه می زند و البته گاهی احتمال دارد محل اتصال دچار سوختگی گردد، در این شرایط باید در بخش پایین و بالای یکی از تیغه ها دو آهنربا قرار داد تا زمانی که نیروی مغناطیسی بر آن وارد شد سریعاً اتصال بسته شود. بی متال ها از قابلیت تنظیم برخوردارند و می توان آنها را بگونه ای تنظیم کرد که به راحتی جریان های مابین 5/1 الی 10 که با جریان نامی موتورها برابر هستند را مسدود نمایند.
نکات مهم و کلیدی
- در صورت عبور دائم جریانی برابر با 10 درصد اضافه بار از بی متال، حدوداً 2 ساعت بعد این قطعه در حالت خودکار اقدام به قطع مدار خواهد کرد.
- بی متال حساسیت بالایی به سطح حرارت محیط دارد و هر چه میزان جریان بیشتر باشد حساسیت آن افزایش خواهد یافت.
- توجه کنید که رخداد خطا در یکی از فازها منجر به مسدود شدن دو فاز دیگر می شود؛ به همین دلیل معمولاً در مدارات سه فاز از یک بی متال در بالای الکتروموتور استفاده می کنند تا با تشخیص خطای دو فاز از موتور محافظت کند.
این قطعه مهم در چندین حالت گرم، سرد و دوفاز قابل تست است که در ذیل این سه حالت را بررسی می کنیم:
نحوه تست
تست گرم (Hot Test)
در این روش جریان عبوری از بی متال 6 برابر جریان نامی بوده و زمان عملکرد بی متال درج خواهد شد. با توجه به اینکه این تست پس از عملکرد رله و تست سرد صورت می گیرد به آن تست گرم گفته می شود.
تست سرد (Cold Test)
در روش تست سرد، میزان جریان تزریق به آن دو برابر جریان نامی خواهد بود و در این حالت نیز زمان عملکرد بی متال ثبت می شود.
تست دو فاز
در روش دو فاز باید یکی از فازها را مسدود کرد تا مدار حالت دو فاز داشته باشد.
توجه: بی متال ها چه با روش گرم تست شوند چه روش سرد، دایره ای از قطع یا تریپ را فرا می گیرند.