موتور خانه ساختمان ها چه مشخصاتی باید داشته باشند؟ دیدگاه بگذارید
محل موتور خانه باید به گونه ای انتخاب شود که حتی الامکان به پر مصرفترین قسمت ساختمان نزدیک باشد. همچنین محل قرار گیری موتور خانه باید به گونهای انتخاب شود که با کمترین دقت و هزینه، بهره برداری از آن ممکن باشد. به عبارت دیگر باید مکان موتور خانه، کوتاهترین فاصله را با ساختمان مصرف کننده داشته و دسترسی به تجهیزات آن ساده باشد. برای محقق شدن موارد فوق باید معیارهای زیر در طراحی ساختمان موتور خانه مورد توجه قرار گیرد.
ارتفاع موتورخانه
ارتفاع موتورخانه باید به اندازهای باشد که مرتفع ترین تجهیزات به راحتی در آن قرار گیرد و در عین حال فضای کافی بالای آن وجود داشته باشد. برخی از استانداردها، حداقل فضای بین مرتفع ترین دستگاه در موتور خانه، تا سقف آن را دو متر پیشنهاد میکنند. این ارتفاع اضافی از آن جهت است که امکان حرکت جرثقیل برای نصب دستگاههایی که ممکن است در آینده نصب شوند وجود داشته باشد و در ضمن هوای کافی به راحتی در موتورخانه گردش نماید. به تجربه ثابت شده است که، معمولا ارتفاع چهار تا شش متر برای موتورخانه مناسب است.
دربهای موتور خانه
اندازه درب موتورخانه باید به اندازه کافی بزرگ باشد، تا عبور تجهیزات از آن به راحتی ممکن باشد. اگر قرار است درب موتورخانه در قسمت استقرار بویلرها باشد، باید در محلی که جلو بویلر ها، نصب شود. همچنین بهتر است درب موتور خانه کشویی در نظر گرفته شود.
پنجرههای موتورخانه
در موتورخانهها، برای گردش طبیعی هوا و خروج هوای گرم و کثیف که معمولا در بالای موتورخانه و زیر سقف آن جمع میشوند، باید در صورت امکان در دیوارهای طولی موتورخانه پنجره نصب نمود.بهترین نوع پنجره، پنجرهای است که در زیر سقف و ارتفاع حداکثر یک متر و به طور نواری در طرفین موتور خانه نصب میشود و باید تعدادی از آنها باز شو باشند.
برای حالتی که موتور خانه در طبقات پایین تر از همکف قرار داشته و امکان نصب پنجره به هوای خارج وجود ندارد، از طریق اگزوز فن، هوای موتورخانه به بیرون هدایت میشود. همچنین اگر امکان استفاده از اگزوز فن وجود نداشته باشد، در پایین درب موتورخانه یک دریچه جهت گردش هوا تعبيه میشود.
کف و دیوارموتور خانه
معمولا كف موتور خانه از بتون غیر مسلح ساخته میشود و بهتر است در محل نصب دیگها یک شبکه آرماتور نصب گردد. مشخصات و ابعاد شبکه آرماتور، با توجه به وزن دیگها وقتی که پر از آب هستند، تعیین میشود. دیوارهای موتور خانه معمولا آجری یا پلاستر سیمان و یا کاشی هستند.
محل استقرار بویلرها در موتور خانه
قبل از تعیین محل استقرار بویلرها باید تعداد و ابعاد آنها را مشخص کرد. همچنین ابعاد مخزن سوخت روزانه و دستگاههای تصفیه آب نظیر سختی گیرها، باید مشخص شوند. سپس بویلرها با رعایت فاصله بین خودشان و با دیوارهای اطرافشان به گونهای قرار گیرند، که جلوی آنها در یک امداد قرار گیرد به طوری که اگر طول دیگها متفاوت باشد، نایکنواختی باید پشت دیوار قرار گیرد.
هر چه عرض ساختمان کمتر باشد از نظر اقتصادی بهتر است، لذا دیگها را در طول ساختمان در کنار یکدیگر قرار میدهند. ولی در هر صورت، پشت دیگها باید در مجاورت دیوار خارجی باشد، تا دودکشها را به راحتی بتوان عبور داد. ضمنا اگر مخزن سوخت روزانه وجود داشته باشد، باید در عرض ساختمان و نزدیک به مخازن اصلی سوخت قرار گیرد. به عنوان یک اصل کلی، حتی المقدر باید از نصب تجهیزات در جلو و پشت دیگها اجتناب کرد.
فضای لازم برای موتور خانه
آرایش یک موتورخانه، با رعایت مسایل ایمنی، فنی، و در نظر گرفتن فاصله لازم برای تعمیرات و نگهداری، بنا به نظر طراح مشخص میشود. به طور کلی در یک موتور خانه، اجزایی از قبیل بویلرها، چیلرها، منبع ذخیره آبگرم، منبع سوخت رورانه، سختی گیر، منابع انبساط بسته (در صورت وجود) و تعدادی پمپ قرار میگیرد. اگر در موتور خانهای بیش از یک بویلر نصب شود، باید فاصله بین آنها حداقل یک متر باشد.
لوله های تخلیه باید درون کانال کف موتورخانه بوده و هرگز نباید در زمین دفن شوند. زیرا دستیابی به آنها در هنگام پوسیدگی یا گرفتگی مشکل خواهد شد. منبع ذخیره سوخت نیز در عرض و مجاورت یکی از دیوارهای موتورخانه نصب میشود. در هر صورت این منابع نباید در جلو یا پشت دیگها نصب شوند. برای این منظور، ارتفاع بین کف مخزن ذخیره سوخت تا کف موتورخانه معمولا ۱٫۵ متر در نظر گرفته می شود.
دودکش دیگر را نیز میتوان بطور مستقیم بالا برد و با عبور از سقف به فضای خارج راه داد. ولی به علت انبساط و انقباض فلز دودکش در این روش، آب بندی سقف (به مرور زمان به علت وجود دود) مشکل بوده و سقف نیز به علت نشستن دوده کثیف میشود. برای هر دیگ باید دودکش مستقل و مجزا در نظر گرفته شود، تا خروج دود از بویلرها دچار مشکل نشود.
پس از تهیه آرایش مقدماتی موتور خانه، میتوان ابعاد آن را بدست آورده، سپس لوله کشی بین تجهیزات را ترسیم نمود. در نقشه لوله کشی موتورخانه یا نقشهای جداگانه، علاوه بر لوله کشی بین کلیه تجهیزات، لوله کشی اختصاصی مربوط به هر یک از تجهیزات را باید به صورت مستقل نشان داد.
هوای لازم برای موتور خانه
مقدار هوای لازم جهت احتراق سوختها، به ظرفیت حرارتی دیگ بستگی دارد. معمولا مقدار این هوا ظرفیت حرارتی دیگ، 0.5 لیتر در ثانیه در نظر گرفته میشود؛ که باید به صورت طبیعی و از طریق شبکههای تعبیه شده بر روی درب یا پنجره موتورخانه، و با استفاده از دریچه ورود هوا تامین شود.
سرعت ورود این مقدار هوا به موتور خانه نیز باید بین یک تا ۲ متر بر ثانیه باشد. که میتوان به طور تجربی، به ازای هر مگاوات ظرفیت حرارتی دیگ، 0.6 متر مربع سطح مفید برای دریچه هوای ورودی در نظر گرفت. هوای مورد نیاز جهت تهویه موتورخانه و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد آن، برابر با مقدار هوای لازم جهت احتراق سوخت است.
سطح لازم برای دریچههای ورودی نیز برابر سطح دریچههای هوای ورودی جهت احتراق است. بنابراین سطح مفید دریچه ورود هوا به موتور خانه، برابر ۱٫۲ یا 2/1 متر مربع، به ازای هر مگاوات ظرفیت حرارتی دیگهای موجود در موتور خانه است. دریچههای ورودی هوا به موتورخانه، باید در سطح پایین و نزدیک کف کار شده و دریچه های لازم جهت خروج هوای تهویه و اگزوز آنها، باید در نزدیکی سقف موتورخانه نصب شوند.
نکات اجرایی تاسیسات مکانیکی
- موتورخانه باید دارای آب سرد و برق با امپر کافی باشد.
- کلیه شير آلات داخل موتور خانه باید نام گذاری و مشخص شوند.
- برای جلوگیری از نفوذ هوا به سیستم، باید منبع انبساط به خط مکش پمپ متصل شود.
- موتورخانه باید دارای روشنایی دائمی بوده و کلید چراغ آن باید به درب ورودی نزدیک باشد.
- موتورخانهها باید دارای کپسول آتش نشانی مناسب باشند که در کنار درب ورودی نصب می شود.
- در صورت امکان، بهتر است موتور خانه دارای چاه مجزا بوده و در هر شرایطی باید کف شور داشته باشد.
- اگر محل نصب منبع سوخت دورتر از موتور خانه باشد، باید از منبع سوخت روزانه مناسب موتورخانه استفاده شود.
- چنانچه از دو یا چند منبع آبگرم در موتورخانه استفاده شود، میتوان آنها را به صورت سری یا موازی بهم متصل نمود.
- حتی الامکان باید موتور خانه را در پایین ترین نقطه ساختمان قرار داد تا بتوان لوله ها را با شیب استاندارد روی کلکتور مونتاژ نمود.
- کلیه منابع آب گرم و انبساط، توسط عایق پشم شیشه با روکش متقال و ماستیک پوشانده شده و سپس روی آنها رنگ روغن زده میشود.
- جهت عایق کاری لولههای رو کار با قطر زیاد نظير لولههای دودکش، از روکشهای گچی با پوشش ورق فولادی یا آلومنیومی استفاده میشود.
- محل نصب منبع انبساط باز باید حداقل یک متر بالاتر از بالاترین مبدل حرارتی باشد. در صورتیکه که منبع انبساط بسته را در هر نقطه میتوان نصب نمود.
- موتورخانه باید از تهویه مناسبی برخوردار بوده و به فضای آزاد راه داشته باشد. همچنین میتوان از اگزوز فن با ظرفیت مناسب، برای تهویه هوای موتور خانه استفاده نمود.
- عایق کاری لولهها در موتورخانههای رایزرها و مسیرهای افقی، با توجه به قطر لولهها، دمای محیط و دمای سیال داخل لوله، باید به گونهای باشد که تلفات حرارتی به حداقل برسد.