هیتر کابینتی، کاربردی‌ترین دستگاه برای استفاده به عنوان هیتر گلخانه دیدگاه بگذارید

مقدمه

یکی از رایج‌ترین هیترهایی که در گلخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، هیتر کابینتی یا همان کوره هوای گرم است. این دستگاه‌های گرمایشی، تمام امکانات، شرایط و قابلیت‌های لازم برای تامین گرما و رشد هر چه بهتر نباتات در محیط گلخانه را دارند. به همین جهت وقتی صحبت از هیتر گلخانه می‌شود، تمرکز همه به سمت هیتر کابینتی گلخانه‌ای جذب می‌شود. درحالی که هیتر کابینتی فقط یکی از انواع گرمازاهای قابل استفاده در محیط گلخانه است. از آنجایی که تمام گل‌ها و گیاهان یک گلخانه، از مناطق بومی مختلف جمع آوری شده‌اند، باید شرایط زیستی همان محیط برای رشد گیاه فراهم شود که یکی از همان شرایط، تامین گرماست.

تفاوت بین هیتر گلخانه و هیتر کابینتی

هنگام اشاره به هیتر گلخانه‌ای، هدف فقط یک نوع سیستم گرمایشی نیست. هیترهای گلخانه، به مجموعه‌ای از دستگاه‌های گرمایشی گفته می‌شود که سازگار با شرایط گلخانه هستند و می‌توانند آن محیط را به دمای مطلوب برسانند. اما هیتر کابینتی، فقط شامل یک نوع خاصی از هیتر گلخانه و در واقع زیر مجموعه‌ای از آن است که به کوره هوای گرم هم معروف است. پس منظور از هیتر گلخانه، فقط یک نوع خاصی از گرمازاها نیست؛ اما هیتر کابینتی به یک نوع مشخصی از دستگاه‌های گرمایشی اشاره دارد که قابل استفاده در گلخانه‌ها برای تامین بهترین شرایط زیستی است. هیتر گلخانه علاوه بر هیتر کابینتی، شامل جت هیترها و گرماتاب‌ها نیز می‌شود. پس تمام سیستم‌های گرمایشی که امکانات ویژه استفاده در گلخانه را داشته باشند، در دسته هیتر گلخانه قرار خواهد گرفت.

اما هیتر گلخانه چه تفاوت‌هایی با هیتر معمولی دارد و چه عواملی موجب شده است که به آن لقب اختصاصی هیتر گلخانه داده شود؟ شرایط حاکم بر گلخانه، حساس بوده و نیاز به کنترل دارد؛ به همین سبب، هر سیستمی که در آن تعبیه می‌شود، باید سازگاری کامل با این شرایط ویژه را داشته باشد. در ادامه، به بررسی علل تفاوت یک هیتر معمولی با هیتر گلخانه خواهیم پرداخت.

چرا هیترهای گلخانه با انواع دیگر هیتر متفاوتند؟

هیتر کابینتی گلخانه‌ای یکی از انواع دستگاه‌های گرمایشی است که در مراکز پرورش گیاهان و صیفی‌جات استفاده می‌شود و زیرمجموعه انواع هیتر گلخانه است. تمام این مدل هیترها دارای قابلیت‌هایی هستند که می‌توانند رشد محصولات یک گلخانه را بهبود بخشند. به طوریکه اگر از هر گرمازای دیگری به جز هیتر گلخانه‌ای استفاده شود، احتمال آسیب دیدن گیاهان پرورشی بالا می‌رود. علت تمایز یک سیستم گرمازای گلخانه با هیتر معمولی به موارد زیر برمی‌گردد.

• محیط استفاده

گلخانه‌ها یک محیط کنترل‌شده‌ای هستند که هدف از تاسیس آن‌ها ایجاد شرایط مناسب برای رشد:

• گیاهان
• گل‌ها
• صیفی جات
• میوه‌هاست

یکی از این شرایط، تامین گرمای مناسب در محیط است. از آنجایی که یک گیاه در گلخانه در خارج از محیط بومی خود پرورش می‌یابد، باید کشاورز شرایط اقلیمی همان محیط را فراهم کند. هر سیستم گرمایشی، هر چند که صنعتی هم باشد، نمی‌تواند در محیط گلخانه مورد استفاده قرار گیرد؛ زیرا باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد.

• سیستم توزیع گرما

این روزها سیستم توزیع گرمای دستگاه‌های حرارتی که در گلخانه‌ها نصب می‌شوند، با انواع قدیمی‌تر متفاوتند. به این علت که فن در آن‌ها نصب شده است تا گرما را به داخل محیط بدمد. این قابلیت، موجب می‌شود که تمام گیاهان یک سالن از میزان یکسانی از دما بهره‌مند شوند و هیچ توده هوای گرمی در قسمت مشخصی جمع نشود. اصولا در سالن‌های بزرگ گلخانه‌ای نیاز به توزیع یکنواخت گرماست و بخاری‌های قدیمی یا کارگاهی که از مکانیسم تولید هوای گرم به صورت منطقه‌ای استفاده می‌کنند، نمی‌توانند راه‌حل مناسبی برای تامین گرمایش اینگونه مکان‌ها باشند. یکی از دلایل اصلی استفاده از هیتر کابینتی گلخانه‌ای، انتقال حرارت یکسان و یکنواخت به تمامی محصولات داخل گلخانه است.

• کنترل دما

کنترل دقیق میزان دما در گلخانه‌ها اهمیت بسزایی دارد. این موضوع طراحان را مجاب کرده است تا از قطعاتی در داخل هیتر گلخانه استفاده کنند که بتوان دما را روی میزان دقیقی تنظیم کرد و مانع از افزایش یا کاهش آن به بیش از حد متعادل شد. به همین منظور، از سنسورها و حسگرهای بسیار قوی برای کنترل حرارت استفاده شده است. منبع اشتعال تا زمانی روشن می‌ماند که بتواند دمای محیط را به مقدار دلخواه برساند. در این شرایط، سنسورها میزان دمای مطلوب را تشخیص داده و اطلاعات را به ترموستات می‌فرستند. ترموستات دستور قطعی مشعل را صادر می‌کند. این وضعیت تا زمانی پایدار است که دما از همان حد ایده‌آل پایین‌تر بیاید و دوباره سنسور آن را تشخیص دهد و به ترموستات بفرستد. در این شرایط دوباره مشعل روشن می‌شود تا دما افزایش یابد و به حد دلخواه برسد.

به این ترتیب، گیاهان در تمام ساعات شبانه‌روز از میزان تعیین شده‌ای از گرما بهره‌مند می‌شوند و هیچ نوسان دمایی نیست که شرایط زیستی گیاه را با خطر مواجه کند. کنترل دما از بحث‌ها و موضوعات بسیار مهم در گلخانه‌هاست. به همین دلیل به خصوص است که امروزه هیتر کابینتی گلخانه‌ای با امکاناتی مانند قابلیت اتصال به ترموستات‌های تنظیم دمای محیطی تولید می‌شوند.

• تامین حرارت پاک

هیچ گیاهی نمی‌تواند در محیطی که مملو از دود و گازهای آلاینده باشد، رشد کند. حتی در صورت رشد هم، کیفیت و شادابی قابل قبول را نخواهد داشت. از آنجایی که تامین حرارت برخی از سیستم‌های گرمایشی حتی هیتر کابینتی گلخانه‌ای، همراه با تولید دود و گازهای آلاینده همراه است، ممکن است در گلخانه مشکل‌ساز شود. به همین سبب، در فضای گلخانه باید سیستمی مورد استفاده قرار گیرد که دارای گرمای پاک است. این دستگاه‌های حرارتی هم می‌توانند برقی باشند که با روشن شدن المنت، هیچ گاز آلاینده‌ای تولید نمی‌شود و هم در صورت گازی و گازوئیلی بودن باید دودکش‌دار طراحی شوند. البته در ادامه در خصوص مزایا و معایب هریک از این منابع انرژی توضیح خواهیم داد.

• نوع منبع انرژی

گاز، گازوئیل و برق سه نوع انرژی و سوخت رایج در سیستم‌های گرمایشی گلخانه هستند. سیستم‌های برقی، با وجود اینکه راندمان حرارتی مناسبی دارند، صدایی تولید نمی‌کنند و گرمای تولید شده از آن‌ها بدون هیچ گاز آلاینده‌ای است، به سبب مصرف الکتریسیته باصرفه نیستند. کشاورزان ترجیح می‌دهند که با کمترین هزینه، بیشترین بازدهی را دریافت کنند. در کشور ما سوخت‌های فسیلی مناسب‌ترین قیمت را دارند. به همین جهت هیترهای گازی و گازوئیلی مانند هیتر کابینتی گلخانه‌ای، می‌توانند با صرفه‌تر باشند. اما در مورد گازهای آلاینده حاصل از آن‌ها، باید از دودکش استفاده شود تا به هیچ عنوان در محیط منتشر نشوند.

بهترین هیترهای گلخانه‌ای کدامند؟

اگر یک هیتر دارای قدرت و کارایی بالا، قابلیت کنترل دما، مجهز به فن برای توزیع یکنواخت دما، تامین کننده گرمای پاک، دارای ایمنی بالا و بسیاری از مواردی که ذکر شد باشد، می‌توان گفت دستگاه مناسبی برای تامین گرمایش گلخانه است. هیتر کابینتی، جت هیتر و گرماتاب، 3 نوع گرمازای رایجی هستند که در گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر بخواهیم در میان این 3 دستگاه حرارتی نیز بهترین را انتخاب کنیم، می‌توان هیتر کابینتی را معرفی کرد که تمام امکانات موردنظر برای یک هیتر گلخانه را دارد.

اما قطع به یقین و قبل از بررسی شرایط گلخانه نمی‌توان در مورد بهترین نوع سیستم گرمایشی نظر داد؛ زیرا برخی از این سیستم‌ها با وجود اینکه تمام شرایط و امکانات لازم را دارند، اما با محیط سازگار نیستند و نمی‌توانند کارایی لازم را داشته باشند. پس اولین مرحله قبل از انتخاب دستگاه، در نظر گرفتن شرایط محیط است.

دماهای مختلف موردنیاز در گلخانه‌ها

هر گیاه نیاز به دمای مشخصی برای رشد دارد. پس اگر قصد پرورش گل‌ها و گیاهان با نژادهای مختلف و از مناطق بومی متنوع را دارید، باید سالن‌های مختلفی برای آن‌ها در نظر بگیرید تا هر دسته از گیاهان که نیاز به شرایط مشابهی دارند، در سالن مشترک پرورش یابند. دماهای مختلف موردنیاز برای پرورش، به شرح زیرند:

1. گلخانه‌های گرم

گل‌ها و گیاهانی هستند که منبع پیدایش و رشد آن‌ها در مناطق استوایی و گرمسیری است. به این گیاهان، به اصطلاح گرمادوست گفته می‌شود. دمای موردنیاز برای رشد این دسته از گیاهان معمولا بین 31 تا 32 درجه سلسیوس است.

2. گلخانه‌های معتدل

در این نوع گلخانه‌ها، گیاهانی رشد و پرورش می‌یابند که شرایط نگهداری آن‌ها نرمال بوده و زیاد حساس نیست. اما در سالن‌های مربوط به این نوع از گل‌ها هم نباید اجازه داد که دما به بیش یا کمتر از حد نرمال برسد. بهترین دما برای این سالن‌ها، 18 تا 24 درجه سلسیوس است.

3. گلخانه‌های سرد

با دمای پایینی که در این گلخانه‌ها و معمولا توسط دستگاه‌های برودتی تامین می‌شود، گل‌های مناطق سردسیری و انواعی که در زمستان رشد می‌کنند، پرورش می‌یابند. دمای قابل قبول برای این سالن‌ها، 7 تا 15 درجه سلسیوس است.

توجه داشته باشید که این محدوده‌های دما به عنوان راهنما عمل می‌کنند و نیازهای ویژه هر گونه گیاهی ممکن است متفاوت باشد. همچنین، تغییرات فصلی و تنظیمات خاص گلخانه نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند.

چرا هیتر کابینتی گلخانه‌ای بهترین دستگاه حرارتی گلخانه‌هاست؟

تا به اینجا شاید با تعدادی از دلایلی که هیتر کابینتی را به عنوان دستگاه برتر حرارتی گلخانه‌ها مطرح می‌کرد، آشنا شده باشید. اما این تنها شروع ماجرا است؛ چگونه می‌توان تنها با یک دستگاه، گرمایش یک سالن با ابعاد مثلا 3000 مترمکعب را تامین کرد. مسلما نیازمند تولید حرارت عظیم با قابلیت پخش قدرتمند هواست که تنها دستگاهی مانند هیتر کابینتی گلخانه‌ای می‌تواند از پس این کار بربیاید. به همین دلیل است که به این دستگاه‌ها، غول‌های عظیم حرارتی گفته می‌شود. دستگاه‌هایی با ابعاد مناسب که می‌توانند هم داخل سالن و هم خارج از آن نصب شوند. از همه مهمتر قابلیت کانال‌کشی این دسته از هیترهاست که باعث شده بتوان از آن‌ها برای گرم کردن همزمان چند سالن استفاده کرد. مزیتی که تقریبا در هیچ مدلی از هیترهای گلخانه‌ای وجود ندارد.

حتی شاید مسائلی مانند بلند شدن گرد و غبار و یا صدای زیاد این هیترها در برخی گلخانه‌ها مشکل‌ساز شود. این هیترها با قابلیت‌های سفارشی‌سازی و تولید به صورت عایق‌بندی شده می‌توانند خارج از محیط اصلی نصب شوند. همچنین بخش خروجی هوای این هیترها می‌تواند از روبرو یا بالا باشد؛ بدین ترتیب با تنوع تولیدی که دارند، قابلیت هماهنگی با هر شرایطی را دارا هستند. ولی موضوع به اینجا ختم نمی‌شود. حیف است که از بازدهی بسیار بالای هیتر کابینی گلخانه‌ای صحبت نکنیم. حرارت در این دستگاه‌ها تنها یک مسیر مستقیم را طی نمی‌کند. بلکه در مسیر عبور هوای گرم، سه مرحله پاس یا مانع حرارتی تعبیه شده است تا حداکثر گرمای لازم بدست آید؛ به همین دلیل است که هیتر کابینتی گلخانه‌ای با وجود داشتن دودکش باز هم راندمان حرارتی بسیار بالایی دارد.

نتیجه‌گیری

در میان تمام دستگاه‌های گرمایشی موجود در بازار، مدل‌های محدودی قابل استفاده به عنوان هیتر گلخانه هستند. یک دستگاه گرمایش گلخانه، باید ویژگی‌ها و امکاناتی داشته باشد که بتواند بهترین شرایط دمایی را در محیط گلخانه برای زیستن گیاهان پرورشی تامین کند. هیتر کابینتی یکی از انواع گرمازاهای قابل استفاده در محیط گلخانه است که امکانات کافی برای تامین بهترین نوع گرمایش محیطی دارد. توان و قدرت حرارتی بالای این سیستم‌ها، یکی از عواملی است که آن را قابل استفاده در محیط‌هایی با حجم بزرگ در متراژ صنعتی کرده است.

فن تعبیه شده روی هیتر کابینتی گلخانه‌ای، عاملی برای پخش حرارت به صورت دمنده در کل محیط و جلوگیری از تجمع حرارت است. امکان تولید با قابلیت نصب به ترموستات محیطی دلیل عمده بر رساندن دمای محیط به حالت ایده‌آل و جلوگیری از تغییر از همان حالت هستند. امکان کانال‌کشی، مزیت دیگری از همین هیترهای گلخانه‌ای است که انتقال حرارت تامین شده به سالن‌های مختلف و مجزا را تامین می‌کند. با این قابلیت، می‌توان منبع حرارتی یعنی همان هیتر کابینتی را بیرون از سالن نصب کرد و گرما را توسط کانال‌کشی به داخل هدایت نمود. اما دستگاه‌های گرمایشی مناسب گلخانه فقط شامل هیتر کابینتی نیست. سیستم‌های گرمایش دیگری مثل گرماتاب و جت هیتر هم هستند که در این زمینه استفاده می‌شوند.

پیشنهاد

وجود سیستم گرمایش در هر گلخانه‌ای لازم و ضروری است و اهمیت آن را نمی‌توان انکار کرد. در میان تمام سیستم‌های گرمایشی قابل استفاده برای گرمایش گلخانه، بهترین گرمازایی که پیشنهاد می‌شود، هیتر کابینتی است. از آنجایی که تمام امکانات موردنیاز برای تامین بهترین نوع گرمایش، در این سیستم‌های گرمایشی جمع آوری شده است، می‌تواند گرمای مطلوب و موردنظر را تامین کند. یک هیتر کابینتی، زیر مجموعه هیتر گلخانه است که علت برتری آن به قابلیت‌هایی برمی‌گردد که در سایر گرمازاهای مشابه وجود ندارد.

سوالات متداول