کلیدی‌ترین نکات آموزش عرق گیری (( عرقیات )) گیاهی کدامند؟ 14

مقدمه

همه ما با خصوصیات درمانی و ویژگی‌های اثربخشی موجود در عرقیات گیاهی آشنا داریم. امروزه پیشرفت‌های قابل توجهی در جهت رسیدن به بالاترین کیفیت و خلوص این فرآورده‌های استحصالی گیاهی صورت گرفته است. نمونه‌ای از این پیشرفت‌ها، به وجود آمدن روش‌های عرق گیری با استفاده از دستگاه تقطیر بوده است.

در حال حاضر، روش تقطیر به عنوان یکی از فرآیندهای اساسی در تولید عرقیجات گیاهی به شدت رواج یافته است. به دستگاه‌هایی که از این روش استفاده می‌کنند، دستگاه تقطیر گفته می‌شود. این دستگاه ابزاری کارآمد است که می‌تواند عطر و رایحه گیاهان را از آن‌ها جدا کرده و عرقیجات گیاهی با کیفیت بالا تولید کند. اما چگونه؟

راهنمای جامع آموزش تقطیر: مرحله به مرحله عرق گیری با دستگاه را تجربه کنید

قبل از آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر، توضیحاتی در رابطه با روش تقطیر برایتان ارائه می‌دهیم. تقطیر فرآیندی است که اساس آن بر پایه اختلاف نقطه جوش مواد است. از طریق این روش می‌توانید طی مراحل تبخیر و نهایتا میعان، به عطرمایه درون گل‌ها و گیاهان دسترسی پیدا کنید. امروزه دستگاه‌های تقطیر و عرق گیری در نمونه‌های خانگی تا صنعتی قابل تولید هستند که در ادامه مراحل کاری به همراه قطعات درگیر در آن‌ها به طور کامل شرح داده می‌شود.

عرق گیری با دستگاه تقطیر خانگی: آموزش تولید عرقیات گیاهی در خانه‌ها

در مراحل آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر خانگی موارد مختلفی باید در نظر گرفته شود. مهمترین قدم قبل از عرق گیری، انتخاب گل‌ها و گیاهان باکیفیت است. این گیاهان پس از شسته شدن و حذف مواد زاید از آن‌ها باید استفاده شوند.

یک دستگاه تقطیر خانگی معمولا از قسمت‌های زیر تشکیل می‌شود:

• مخزن و یا دیگ پخت
• واحد سرمایشی با عنوان کندانسور

مواد گیاهی به همراه حجم معینی آب ابتدا داخل دیگ پخت ریخته می‌شوند. این میزان آب می‌تواند 2 تا 3 برابر وزن گیاه قابل عرق گیری باشد. دقت کنید که همواره باید فضای مشخصی از بالای دیگ پخت خالی نگه داشته شود.

با قرار دادن مخزن پخت بر روی شعله یا منبع حرارت دیگر، دمای گیاهان بالا رفته و شروع به جوشیدن می‌کنند. جوشیدن گیاهان باعث متصاعد شدن بخارات حاوی عطر و رایحه می‌شود. اما چگونه می‌توان نهایت استفاده را از این بخارات برد؟

کندانسور، سیستمی است که با هدف تبرید این بخارات طراحی شده است. بخارات خروجی از دیگ پخت، با ورود به این سیستم، حرارت خود را از دست داده و به حالت میعان در می‌آیند. مایع حاصل خروجی از کندانسور، همان عرق گیاهی و یا گلاب خواهد بود.

چه نوع کندانسوری برای عرق گیری با دستگاه تقطیر خانگی مناسب است؟

برای پاسخ به این سوال باید موضوع مهمی را در نظر بگیرید. آب سرد در مقایسه با هوای سرد، دیرتر با محیط اطراف تبادل حرارتی انجام می‌دهد. بر پایه همین اصل، میزان خنکی که در آب سرد وجود دارد، بالاتر از هوای خنک خواهد بود. بنابراین راندمان خنک کاری در کندانسورهای آبی همواره بیشتر از کندانسورهای هوایی است.

در آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر خانگی که از کندانسور هوایی استفاده می‌کند باید دقت کنید که سیال آب به طور کامل از مرحله خنک کنندگی حذف شده است. این نوع سیستم مبرد، متشکل از یک فن ساده و کویل‌های مسی است. با اتصال به برق، فن کندانسور شروع به چرخیدن کرده و می‌تواند هوای مقابل خود را خنک و وارد دستگاه کند. بخارات خروجی از دیگ پخت، وارد لوله‌های مسی کندانسور شده و در اثر برخورد با این هوای خنک، به حالت مایع در می‌آیند. نهایتا به صورت عرق گیاهی از قسمت خروجی کندانسور قابل استحصال خواهند بود.

مهمترین دلیل استفاده از کندانسور هوایی برای مصارف خانگی عرق گیری، سهولت و راحتی است. در دستگاه تقطیری که از این کندانسور بهره می‌برد، دیگر نیازی به دفع آب خنک کننده وجود ندارد؛ بنابراین به راحتی می‌توان با این دستگاه در داخل خود خانه‌ها، عمل عرق گیری را انجام داد.

البته یکی دیگر از موارد تاثیرگذار در انتخاب نوع کندانسور، شرایط آب و هوایی و محلی است که قرار است عمل عرق گیری با دستگاه تقطیر انجام شود. کندانسورهای آبی معمولا بهترین انتخاب برای آب و هوای بسیار مرطوب هستند؛ چراکه خنک کردن هوای مرطوب بسیار سخت است و نیاز به مصرف انرژی فراوانی دارند. بنابراین راندمان خنک کاری به شدت افت پیدا کرده و میزان تبدیل بخار به عرق بسیار کاهش می‌یابد.

جدول آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر: مقایسه کامل بین عرق گیرهای خانگی

در جدول زیر می‌توانید مقایسه کامل بین عرق گیر با کندانسورهای آبی و برقی را مشاهده نمایید:

یک مرحله بالاتر: آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر صنعتی

امروزه امکان تولید عرقیات گیاهی در حجم بالا و به صورت صنعتی نیز فراهم شده است. تجهیزاتی که با این هدف به وجود آمده‌اند، مبتنی بر دو نوع فرآیند

• تقطیر با آب
• تقطیر با بخار آب

هستند. در آموزش مربوط به هر دو روش عرق گیری با دستگاه تقطیر صنعتی، سیال و حلال کاربردی، آب است. اما تفاوت اصلی این دو روش در نحوه انتقال حرارت به مواد گیاهی خواهد بود. بیایید با مراحل کامل هر دو روش عرق گیری صنعتی بیشتر آشنا شویم.

1. 1. تقطیر با آب، روش همیشگی برای استحصال عرقیات گیاهی

شاید وجه مشترک تقطیر با آب با روش‌های عرق گیری خانگی، مرحله خیساندن گل‌ها و گیاهان داخل آب است. در طی این روش، مواد گیاهی پس از ریخته شدن داخل محفظه دیگ پخت، تحت حرارت مستقیم شعله زیر دیگ قرار می‌گیرند. این نوع فرآیند پخت، به آرامی انجام می‌شود.

پس از رسیدن به مرحله جوشیدن گیاهان، بخارات حاوی مولکول‌های معطر گیاهان از آن‌ها خارج شده و به سمت بالای دیگ حرکت می‌کند. مقصد نهایی این بخارات، کندانسور آبی است.

توجه داشته باشید مطابق مواردی که قبلا اشاره شد، بهترین راهکار برای مرحله خنک سازی بخارات، استفاده از همین کندانسور آبی است. اما از آنجایی که میزان بخارات تولیدی بالاست، باید میزان خنک کنندگی بالایی هم در دسترس باشد. لذا بایستی منبعی جداگانه جهت تامین آب سرد کندانسور وجود داشته باشد. این منبع تزریق آب سرد به کندانسور، همان “کولینگ تاور” است. در ادامه در مورد مزایای استفاده از کولینگ تاور برای عرق گیری صنعتی بیشتر توضیح خواهیم داد.

سوال

به نظر شما آیا می‌توان همانند نمونه‌های خانگی عرق گیری با دستگاه تقطیر، در نمونه‌های صنعتی نیز از کندانسور هوایی استفاده کرد؟ این نوع کندانسور چقدر می‌تواند به بهبود بهره وری فرآیند تقطیر و عرق گیری کمک کند؟ اگر آشنایی کاملی با این سیستم‌ها دارید می‌توانید نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با ما و خوانندگان محترم به اشتراک بگذارید.

1. عرق گیری با دستگاه تقطیر با بخار آب: چه نوع محصولاتی در انتظار شماست؟

در آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر صنعتی که از بخار آب برای جداسازی مواد موثره گل‌ها و گیاهان استفاده می‌کند، بایستی چند نکته مهم را در نظر داشته باشید.

در دستگاه تقطیر با بخار آب، گرمای لازم برای پخت مواد گیاهی، دیگر به روش حرارت مستقیم تامین نمی‌شود. در این دستگاه، حرارت به صورت غیر مستقیم و از طریق واحد تزریق بخارات داغ به نام “دیگ بخار” حاصل خواهد شد. انتقال بخارات داغ به گیاهانی که از قبل داخل محفظه دیگ پخت قرار گرفته‌اند، می‌تواند راه دستیابی به درونی ترین مواد داخل گیاهان را فراهم کند.

این بخارات قدرت بالایی در نفوذ به ساختار داخلی گیاهان دارند و می‌توانند از تمام پوشش‌های الفینی آن‌ها اعم از ساقه، گل و برگ عبور کنند. البته در ادامه به تفاوت‌های این روش با روش خیساندن (غرق آبی)، به طور کامل پرداخته خواهد شد.

اما دلیل آموزش عرق گیری با این دستگاه تقطیر، دستیابی به یکی از با ارزش ترین مواد موثره گیاهی یعنی “اسانس‌های روغنی” است. دستگاه تقطیر صنعتی مجهز به سیستم تزریق بخار می‌تواند کاربردی ترین و مطمئن ترین ابزار برای استخراج همزمان عرق و اسانس باشد.

پس از نفوذ بخارات به داخل گیاهان چه اتفاقی می‌افتد؟

اما در ادامه آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر با بخار آب، قصد داریم فرآیندی را که پس از برخورد بخارات به گیاهان روی می‌دهد، شرح دهیم. پس از بخار پز شدن گیاهان، بخارات حاصله که حامل ترکیبات روغنی و نیز ترکیبات محلول در آب گیاه است، به سمت بالای دیگ حرکت کرده و وارد مرحله سرمایشی یعنی کندانسور آبی می‌شوند. در این سیستم خنک سازی، بخارات به صورت قطرات مایع در آمده و آماده جداسازی خواهند شد.

این مایعات ارزشمند نهایی به ظرفی تحت عنوان “دکانتور” ریخته می‌شوند، تا کم کم آماده جمع آوری شوند.

دکانتور و یا همان واحد جدا کننده عرق و اسانس، محل تجمع دو ماده مختلف یعنی ترکیبات محلول در آب گیاه یا همان هیدروسول و ترکیبات محلول در روغن گیاه یا همان اسانس است. این دو ماده استحصالی، کاملا دو فاز جدا از هم بوده و به ترتیب ماهیت آبی و روغنی دارند. داخل این ظرف، اسانس به دلیل سبکی بالای آب شناور خواهد بود.

نکته

داخل هیدروسول یا همان عرقیات گیاهی، درصد مشخصی از اسانس‌های روغنی نیز وجود دارد. ماده هیدروسول معمولا به عنوان محصول جانبی تقطیر صنعتی با بخار آب در نظر گرفته می‌شود.

چرا در آموزش عرق گیری صنعتی باید به نوع دستگاه تقطیر توجه شود؟

آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر صنعتی به دلیل حجم وسیع تولیدات، اهمیت فراوانی دارد. به همین دلیل در این قسمت قصد داریم به طور دقیق به بررسی هر کدام از فرآیندهای عرق گیری صنعتی و بیان تفاوت‌های آن‌ها با هم بپردازیم.

انتخاب روش تقطیر و دستگاه مناسب، کاملا به نوع نیاز واحد تولیدی دارد. به عنوان مثال، برخی از تولید کنندگان فرآورده‌های گیاهی درصدد تولید عرقیات گیاهی و گلاب هستند. برخی دیگر نیز تولید کننده اختصاصی اسانس‌های روغنی‌اند. روش تقطیر مناسب هر یک از این گروه‌ها به ترتیب، آب و بخار آب خواهد بود.

اما برای افرادی که هنوز کار عرق گیری صنعتی را شروع نکرده‌اند و در آینده قصد راه‌اندازی یک واحد بزرگ تولیدی را دارند، در ادامه، مطالبی ارائه شده که مطابق با آخرین آموزش عرق گیری با دستگاه تقطیر صنعتی است.