گرماتاب گلخانه: راه حل مدرن برای کاشت گیاهان در هر آب و هوا دیدگاه بگذارید

مقدمه

گلخانه‌ها از جمله مراکز حساس به دما هستند و بایستی برای پرورش اصولی و استاندارد گیاهان داخل آن‌ها، شرایط گرمایی بسیار مناسبی حاکم باشد. در فصول سرد سال و به ویژه زمان‌هایی که شاهد افت ناگهانی دما هستیم، این حساسیت دمایی به اوج خود می‌رسد. نکته بسیار حائز اهمیت این است که نبایستی هیچگونه تلفات حرارتی داخل فضای بسته گلخانه‌ها وجود داشته باشد. به همین دلیل است که باید به دنبال مکانیسم گرمایشی متفاوتی باشیم که علاوه بر حفظ گرما داخل محیط و داشتن گرمایش یکنواخت برای تمامی محصولات، از اتلاف حرارتی و متعاقب آن از هزینه‌های گرمایشی بکاهد. این مکانیسم حرارتی توسط گرماتاب گلخانه به بهترین شکل ممکن مهیا می‌شود.

گرماتاب گلخانه چیست؟

گرماتاب گلخانه یا هیتر تابشی گلخانه دستگاه حرارتی است که صفر تا صد تولید گرما و انتقال آن را، خود انجام می‌دهد. آنچه که به عنوان گرماتاب در گلخانه‌ها استفاده می‌شود، گرماتاب گازی لوله‌ای است. عملکرد این شیوه گرمایشی دقیقا مشابه خورشید است؛ یعنی حرارت پس از تولید به سمت پایین بازتاب می‌شود و در اثر برخورد با تمامی اشیا و اجسام، آن‌ها را گرم می‌کند. از جمله مهم‌ترین قسمت‌های تشکیل دهنده گرماتاب گلخانه باید به:

• فن مکنده
• صفحه تابش گرما
• مشعل گازی دستگاه
• لوله‌های انتقال دهنده گرما

اشاره کنیم. عمل تولید حرارت توسط مشعل صورت می‌گیرد. این حرارت بایستی در ادامه از داخل لوله‌‌های هدایت گرما عبور کند. برای اینکه حداکثر حرارت تولیدی مشعل دریافت شود، طراحی لوله‌ها به صورت U شکل صورت می‌گیرد. بعد از اینکه حرارت به درجه مناسب برای انتقال به سطح زمین رسید، صفحه بازتاب دهنده یا رفلکتور این حرارت را به صورت امواج الکترومغناطیسی به سمت پایین ساطع می‌کند.

مزایای گرماتاب گلخانه

برای اینکه یک دستگاه حرارتی در محیط گلخانه‌ای قابل استفاده باشد، باید بتواند گرما را به طور یکنواخت به تمام محصولات انتقال دهد. یعنی انتقال گرما به طور منظم، اولویت اصلی گرمایشی در سالن‌های پرورش گل‌ها و گیاهان مختلف است. با توجه به ساختاری که گرماتاب گلخانه دارد می‌تواند حرارت را بدون طی مسیر طولانی و به طور مستقیم به گیاهان تحت پوشش خود برساند. اما مزایای هیترهای تابشی گلخانه تنها در این موارد خلاصه نمی‌شود. در ادامه لیستی از مهمترین قابلیت‌هایی که باعث شده گرماتاب گلخانه به تجهیزات رایج گرمایشی در گلخانه‌ها تبدیل شوند، بیان شده است.

با گرماتاب گلخانه، محصولات شاداب پرورش دهید

با توجه به فرآیند تولید و انتقال حرارت توسط گرماتاب گلخانه، طبیعی است که گرما به طور یکدست در سطح گیاهان وجود داشته باشد. حتی این گرما در کف سالن، به خاک و ریشه گیاهان نیز نفوذ خواهد کرد. به همین دلیل این نوع شیوه انتقال گرما کاملا مناسب گلخانه‌هاست.

در برخی از روش‌های حرارتی دیگر، حرارت نمی‌توانست به طور درست در فضای گلخانه و در بین محصولات پرورشی و همچنین در سطح خاک و حتی در زیر آن انتقال یابد. به همین دلیل خاک و خود گیاه معمولا دمای کمتری نسبت به خود گلخانه داشت که این امر باعث عدم رشد مناسب گیاهان می‌شد. در حالی‌که گرماتاب گلخانه، حرارت را دقیقا به خود گیاه و ریشه آن می‌تاباند. این امر باعث می‌شود که بخش اعظم و اصلی حرارت به محصولات برسد. بدین ترتیب در صورت مناسب بودن شرایط دیگر گلخانه، راندمان تولید این مراکز نیز به طور چشمگیری بالا خواهد رفت.

پس می‌توان گفت در ساعاتی هم که دستگاه روشن نباشد، اختلافات حرارتی قابل توجهی در کل هوای گلخانه وجود نخواهد داشت. باید بدانید که با استفاده از گرماتاب گلخانه، در طول تمام ساعات شبانه‌روز، دمای خود گیاهان و قسمت‌های نزدیک به آن همواره بالاتراز دمای هوای خود گلخانه است. همچنین از آنجایی که با روش تابشی، قسمت‌های زیرین گیاه مانند خاک و ریشه آن نیز گرما جذب می‌کنند، بنابراین در سردترین شب‌های سال نیز مشکلی برای ریشه گیاهان به وجود نخواهد آمد. پس فرقی ندارد شب باشد یا روز، با گرماتاب گلخانه، گیاهان شما همواره گرم خواهند بود.

گرماتاب گلخانه بهترین نوع گرما را به محصولات می‌رساند

خوب چرا؟ گرمایی که توسط گرماتاب گلخانه به پایین بازتاب می‌شود، به طور ملایم و نه با فشار بالا به سطح کشت محصولات پرورشی انتقال می‌یابد. روند انتقال حرارت هم به گونه‌ای است که حتی صدایی هم در این حین تولید نمی‌شود. حتی تولید گرما با بلند شدن گردوغبار و یا خاک از سطح زمین هم همراه نیست که روی سطح گیاهان قرار بگیرد. یک گرماتاب گلخانه بایستی حتما داخل سالن و در سقف آن نصب شود تا بهترین کارایی و عملکرد را داشته باشد. در این حالت یکی از مزایای گرماتاب، ایجاد گرمایش کافی برای تمامی محصولات خواهد بود.

اما شاید این سوال پیش بیاید دستگاهی که سوخت گازی مصرف می‌کند، آیا تولید آلودگی ندارد؟ باید بگوییم که با نصب دودکش روی گرماتاب گلخانه، تمام گازها و مواد حاصل از احتراق، از گلخانه خارج می‌شود. بنابراین گرمای تولیدی کاملا پاک و عاری از هر نوع آلودگی است. در نهایت باید گفت که گرماتاب گلخانه نوعی “خورشید مصنوعی” است که امواج و پرتوهای گرمایی آن می‌تواند کاملا مناسب پرورش گیاهان و سایر محصولات داخل گلخانه باشد.

گرماتاب گلخانه از سامانه‌های مستقل گرمایشی

عموما گلخانه‌ها دارای ابعاد و متراژهای بالایی هستند و نیاز است که حتما برای قسمت‌های مختلف آن گرماتاب گلخانه جداگانه‌ای نصب شود. این ممورد می‌تواند هم مزیت و هم عیب محسوب شود؛ چرا که هر قسمت، گرماتاب مستقلی دارد که به عملکرد سایر دستگاه‌ها وابسته نیست. بدین ترتیب در صورت وجود نقص و یا خرابی در یک دستگاه، اختلالی در روند گرمایش کل سالن گلخانه به وجود نخواهد آمد. حتی گرماتاب گلخانه جزو دستگاه‌های مستقلی است که تولید و انتقال حرارت تماما توسط خود دستگاه صورت می‌گیرد. بنابراین نیازی به هزینه‌های جانبی بابت سیستم‌های پخش حرارت و یا انجام کانال‌کشی جهت هدایت و انتقال گرما در گلخانه نیست. اما چون به نصب چندین عدد از این تجهیزات در این مراکز نیاز است، افزایش هزینه را از این نظر در پی دارد.

امکان تنظیم دماهای متفاوت با نصب ترموستات محیطی

تولید محصولات خارج از فصل یکی از اهداف اصلی گلخانه‌ها محسوب می‌شود. عموما داخل گلخانه‌ها، گیاهان متنوع و یا گل‌هایی با نژادهای متفاوت و یا همچنین انواع میوه‌ها و صیفی‌جات کاشته می‌شود. هر کدام از این محصولات قابل پرورش، نیاز به بازه‌های دمایی متفاوتی دارند. این امر تنها با امکان تنظیم و کنترل دماهای متفاوت قابل حصول است. گرماتاب گلخانه به عنوان یکی از دستگاه‌های قابل اتصال به ترموستات محیطی، می‌تواند این نیاز سالن‌های گلخانه‌ای را به بهترین نحو تامین کند.

ایجاد شرایط دمایی ایده‌آل در گلخانه‌های چند منظوره می‌تواند نقش بسیار مهمی در بازدهی این سالن‌ها داشته باشد. در صورتیکه صاحب چنین گلخانه‌هایی باشید، می‌توانید در هر قسمت مجزا، محصولات متفاوتی بکارید و گرما و محدوده دمایی لازم را با نصب گرماتاب گلخانه و نیز نصب و تنظیم ترموستات محیطی فراهم کنید. بدین ترتیب قادر به پرورش انواع محصولات در تمام فصول سال و به دنبال آن افزایش روزافزون مشتری و درآمد خواهید بود.

نصب گرماتاب در فاصله درست از گل‌ها و گیاهان

به همان میزان که نبود حرارت کافی در داخل محیط گلخانه، به گل‌ها و گیاهان آسیب می‌زند، انتقال گرمای بیش از حد به سطح گیاهان، بلایا و لطمه های جبران ناپذیری را به هر نوع گل، گیاه یا نباتات پرورشی وارد خواهد کرد. پس وارد کردن گرمای مطلوب به سطح گیاهان بسیار اهمیت دارد. یعنی وقتی می‌گوییم در فصول سرد سال لازم است که گیاهان گرما دریافت کنند، منظور این نیست که هر نوع گرمایی قابل قبول است. بلکه گیاه باید از میزان گرمای درستی با دمای متعادل بهره‌مند شود. باتوجه به اینکه قابلیت نصب گرماتاب در هر ارتفاعی از سالن وجود دارد، بهتر است آن را در فاصله‌ای نصب کنیم که مطلوب‌ترین حالت باشد.

گرماتاب گلخانه دستگاهی با مصرف سوخت بهینه

هدف از استفاده گرماتاب گلخانه تامین نیازهای گرمایشی کل سالن نیست، بلکه هدف ایجاد شرایط دمایی مناسب در محدود محصولات قابل کشت آن است. این دستگاه‌ها ایجاد “گرمایش موضعی” می‌کنند؛ یعنی تنها آن قسمتی را که تحت پوشش دارند، گرم می‌نمایند. به همین دلیل نیازی نیست که سوخت زیادی هم مصرف کنند. همچنین چون این دستگاه‌ها می‌توانند به ترموستات محیطی وصل شوند، بنابراین اگر دما در یک قسمت، از حد مجاز و تعیین شده موردنظر شما بالاتر رود در این صورت، دستور خاموشی به دستگاه داده می‌شود. تحت این شرایط نیز میزان مصرف گاز برای گرمایش، پایین می‌آید. بدین ترتیب باید گفت که در صورت استفاده از گرماتاب گلخانه، هزینه‌های مصرف سوخت سالن‌های گلخانه نیز بسیار کاهش خواهد یافت.

در نصب گرماتاب گلخانه چه اصولی باید رعایت شود؟

تا به اینجا با مهمترین مزیت‌هایی که یک گلخانه‌دار می‌تواند با نصب گرماتاب گلخانه از آن بهره‌مند شود، آشنا شدید. اما این مزایا تنها در صورتی که شرایط و دستورالعمل‌های لازم رعایت شود، می‌تواند قابل دسترس باشد؛ در غیر این صورت هزینه‌های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت. این نکات در ادامه بیان شده است.

دقت در محل و ارتفاع نصب از زمین

اولین مورد در نصب گرماتاب گلخانه، تعیین محل و ارتفاع مناسب آن است. خوب این تجهیزات قاعدتا برای انتقال حرارت باید در بالا نصب شوند و از آنجایی که حرارت تولیدی این دستگاه‌ها دمای بالایی دارد، بنابراین بایستی حتما در ارتفاع چندین متری از زمین استقرار یابند. اما تعیین اینکه چه نقطه‌ای از سقف می‌تواند محل مناسب گرماتاب باشد تا گرمایش کافی و ایده‌آل را فراهم کند، نیاز به کارشناسی دقیق محیط و نیز تعیین نوع گیاهان پرورشی و محل تحت کشت و یا قرارگیری آن‌ها دارد.

مشعل باید به درستی تنظیم شود

یکی از مهمترین نکات قبل از نصب گرماتاب گلخانه، تنظیم درست مشعل گازی دستگاه است. مشعل “شریان حیاتی” گرماتاب است که وجود اخلال در عملکرد آن می‌تواند روند گرمایش را با مشکل مواجه سازد. هرگونه سهل انگاری در تنظیم مشعل می‌تواند امکان تجمع گاز درون محفظه، افزایش فشار و دمای دستگاه و نهایتا آتش‌سوزی و انفجار را افزایش ‌دهد.

تعیین بهترین زمان برای نصب گرماتاب گلخانه

شاید این‌طور به نظر برسد که می‌توان در هر زمانی گرماتاب گلخانه را نصب کرد. باید بدانید که برخی گلخانه‌ها از نظر فضای زمینی با محدودیت روبرو هستند و بدلیل وجود گیاهان در روی زمین، نصب راحت این دستگاه‌ها ممکن است امکانپذیر نباشد. به همین دلیل بهتر است در زمان تاسیس گلخانه و پس از اتمام راه‌اندازی سقف این سالن‌ها، اقدام به نصب گرماتاب نمایید.

پیشنهاد ویژه

امروزه علاوه بر سیستم حرارت تابشی، روش‌های گرمایشی دیگری نیز وجود دارد که کاملا وابسته به تولید و پخش هوای گرم هستند. از نمونه‌های بارز دستگاه‌هایی که از این روش استفاده می‌کنند باید به جت هیترها و هیترهای کوره هوای گرم اشاره کنیم که اتفاقا بازار رقابت داغی در گلخانه‌ها با گرماتاب‌ها دارند. شما می‌توانید از این دستگاه‌ها به عنوان سیستم‌های گرمایشی مستقل و یا به عنوان تجهیزات حرارتی پشتیبان در کنار گرماتاب‌ها استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

در سالن‌های گلخانه‌ای، تمام شرایط و امکانات در جهت رشد و پرورش ایده‌آل تمام محصولات داخل آن‌ها ایجاد می‌شود. یکی از مهمترین این شرایط، ایجاد دمای مناسب با استفاده از دستگاه‎‌های حرارتی است. در بین تمامی این تجهیزات، گرماتاب گلخانه به عنوان بهترین و کارآمدترین دستگاه، می‌تواند گرمایش لازم و کافی را برای خود محصولات، بستر رشد و حتی ریشه آن‌ها فراهم کند. جالب ماجرا این است که این روند گرمایش موقتی و مقطعی نیست؛ بلکه در تمام ساعات روز و همچنین در بدترین شرایط هوایی نیز قابل دسترسی است. در انتها باید گفت که گرماتاب گلخانه دستگاه کاملا سازگار با تمام شرایط حاکم بر گلخانه‌ها خواهد بود.

پیروز و موفق باشید.

سوالات متداول